آشنایی ساده با لوئیس بونوئل

لوییس بونویل پورتولس (زاده ۲۲ فوریه ۱۹۰۰ - درگذشت در ۲۹ ژوئیه ۱۹۸۳) فیلم‌ساز اسپانیایی بود که در کشورهای اسپانیا، مکزیک و فرانسه به فعالیت می‌پرداخت. از جمله آثار معروف او می‌توان به سگ آندلسی، ویریدیانا، میل مبهم هوس و جذابیت پنهان بورژوازی اشاره کرد.

وقتی که بونوئل در سن ۸۳ سالگی از دنیا رفت، در آگهی ترحیم او در نیویورک تایمز از او با صفاتی همچون «تابوشکن، معلم اخلاق، و انقلابی که در جوانی رهبر جنبش سورئالیسم آوانگارد بود و برای نیم‌قرن بعدی هم کارگردانی چیره‌دست بود»، یاد شده بود. منتقد سینما، راجر ابرت، از نخستین فیلم بونوئل، تحت عنوان سگ اندلسی که در دوران سینمای صامت ساخته شده بود، به صورت «مشهورترین فیلم کوتاهی که تا به حال ساخته شده» یا می‌کند و اخرین فیلم او که ۴۸ سال بعد ساخته شد، برنده جایزه بهترین کارگردان از طرف هیئت ملی نقد و بررسی فیلم و اجتماع ملی منتقدین سینما شد. اکتاویو پاز، نویسنده مکزیکی، آثار بونوئل را «پیوند تصور فیلمی با تصور شعری که یک واقعیت جدید از نوع ویرانگر و فروپاشانه ایجاد کرده» توصیف کرده است.

بونوئل که اغلب با جنبش سورئالیسم دهه ۱۹۲۰ میلادی هم‌پیوند بود، از همان دهه تا دهه ۱۹۷۰ میلادی به ساخت فیلم مشغول بود. آثار او در دو قاره، سه زبان و تغریبا در تمام ژانرها از جمله فیلم تجربی، فیلم مستند، ملودرام، طنز، موزیکال، شهوانی، کمدی، رمانتیک، درام لباسی، فانتزی، جنایی، ماجرایی و وسترن هستند. با وجود این گوناگونی، فیلم‌ساز جان هیوستون بر این باور بود که، علی‌رغم این گوناگونی در ژانر، هر یک از فیلم‌های بونوئل آن چنان شاخص است که فوراً می‌توان آن را تشخیص داد، یا، بر طبق گفته اینگمار برگمان، «بونوئل همیشه فیلم‌های بونوئلی می‌سازد.

شش تا از فیلم‌های بونوئل در نظرسنجی منتقدین سال ۲۰۱۲ نشریه سایت اند ساند تحت عنوان «۲۵۰ فیلم برتر همه دوران‌ها» گنجانده شده است. ۱۵ تا از فیلم‌های او هم از طرف «آنها فیلم ساختند، اینطور نیست؟» در فهرست ۱۰۰۰ فیلم برتر همه اعصار گنجانده شده است که باعث شده پس از جان فورد که ۱۶ فیلم در این فهرست دارد، در رتبه دوم قرار بگیرد. بونوئل در فهرست ۲۵۰ کارگردان برتر از همین نشریه، در رده ۱۴ قرار دارد.

فیلمشناسی ...

سال	نام فیلم	محل ساخت	یادداشت
۱۹۲۹	سگ اندلسی	فرانسه	به همراه سالوادور دالی
۱۹۳۰	عصر طلایی	فرانسه
۱۹۳۳	سرزمین بی‌نان یا هوردها زمین بی‌نان	اسپانیا
۱۹۴۶	کازینوی بزرگ	مکزیک
۱۹۴۹	جمجمهٔ بزرگ	مکزیک
۱۹۵۰	فراموش‌شدگان	مکزیک
۱۹۵۰	سوزانا	مکزیک
۱۹۵۰	دختر انگانیو	مکزیک	(به نام دختر فریب هم در فارسی خوانده می‌شود.)
۱۹۵۱	زنی بدون عشق	مکزیک
۱۹۵۱	صعود به آسمان	مکزیک
۱۹۵۲	قوی‌پنجه	مکزیک
۱۹۵۲	رابینسون کروزوئه	مکزیک، آمریکا
۱۹۵۲	ال	مکزیک
۱۹۵۳	بلندی‌های بادگیر	مکزیک
۱۹۵۴	وهم با تراموا سفر می‌کند	مکزیک
۱۹۵۴	رودخانهٔ مرگ	مکزیک
۱۹۵۵	زندگی جنایت‌بار آرچیبالدوکروز	مکزیک
۱۹۵۵	نام‌اش سپیده دم است	فرانسه، ایتالیا
۱۹۵۶	مرگ در این باغ	فرانسه، مکزیک
۱۹۵۸	نازارین	مکزیک	(به نام ناصری هم در فارسی خوانده می‌شود.)
۱۹۵۹	تب درال پائو بالا می‌گیرد	فرانسه، مکزیک
۱۹۶۰	دختر جوان	مکزیک، آمریکا
۱۹۶۱	ویریدیانا	اسپانیا	(برنده نخل طلا در جشنواره کن)
۱۹۶۲	ملک‌الموت	مکزیک، اسپانیا
۱۹۶۳	خاطرات یک مستخدمه	فرانسه
۱۹۶۵	شمعون صحرا	مکزیک
۱۹۶۶	زیبای روز	فرانسه
۱۹۶۹	راه شیری	فرانسه، ایتالیا
۱۹۷۰	تریستانا	اسپانیا، فرانسه، ایتالیا
۱۹۷۲	جذابیت پنهان بورژوازی	فرانسه
۱۹۷۴	شبح آزادی	فرانسه
۱۹۷۷	میل مبهم هوس	فرانسه

جوایز

سال	رتبه	نام فیلم
۱۹۵۱	برنده بهترین کارگردان جشنواره کن	فراموش‌شدگان
	نامزد جایزه بزرگ جشنواره کن	فراموش‌شدگان
۱۹۵۲	نامزد جایزه بزرگ جشنوراه کن	قوی‌پنجه
۱۹۵۳	نامزد جایزه بزرک جشنواره کن	او
۱۹۵۹	نامزد نخل طلای جشنواره کن	نازارین
	برنده جایزه بین‌الملل جشنواره کن	ملک‌الموت
۱۹۶۰	نامزد نخل طلای جشنوراه کن	دختر جوان
۱۹۶۱	برنده نخل طلای جشنواره کن	ویردینیا
۱۹۶۲	نامزد نخل طلا جشنواره کن	ملک‌الموت

منبع :ویکی پدیا