آندری آرسنیویچ تارکوفسکی (به روسی: Андрей Арсеньевич Тарковский) (زادهٔ ۴ آوریل ۱۹۳۲ - درگذشتهٔ ۲۹ دسامبر ۱۹۸۶) کارگردان و فیلمساز برجسته روسی
بود.وی پنج فیلم اول خود را در شوروی ساخت. دو فیلم آخر او به ترتیب در
ایتالیا و سوئد فیلمبرداری شدند.از مشخصه های فیلم های او می توان به معنا
گرایانه بودن،با زمینه ای متافیزیکی به همراه برداشت های بلند،نامتعارف
بودن در ساختار داراماتیک و استفاده هنرمندانه از تکنیک فیلمبرداری اشاره
کرد.
تارکوفسکی در سال۱۹۶۰ دانشآموخته شد و به استخدام مس فیلم درآمد. دید
تلخ شاعرانه ذهنیت بی نظیرش در نخستین فیلم بلندش، کودکی ایوان (۱۹۶۲)
متجلی است. ایوان، با بازی کولیا بورلیائوف، پسربچه یتیمی است که در در جنگ
جهانی دوم در عملیات چریکی شرکت میکند. کودکی ایوان در جشنوارههای بینالمللی پانزده جایزه برد، از جمله شیرطلای جشنواره ونیز و جایزهٔ بزرگ جشنواره سانفرانسیسکو.
فیلم بعدی او آندری روبلف، درباره راهبی در سدههای میانه
بود که به بزرگترین شمایل نگار تمام دورانها بدل شد. فیلم که درسال ۱۹۶۶
تکمیل شد و درجشنوارهٔ کن به نمایش درآمد، تا سال ۱۹۷۱ درروسیه اکران نشد، و تا آن موقع شهرت زیرزمینی فراوانی به دست آورده بود.
فیلمنامه تارکوفسکی برای سولاریس (۱۹۷۱) براساس رمانی علمی خیالی از
نویسندهٔ لهستانی «استانیسلاو لم» نوشته شده بود _ رمانی که به جای فناوری
بر روانشناسی متمرکز است. خود تارکوفسکی توضیح داده که: «نکتهٔ ماجرا ارزش
هر کدام از رفتارها و اهمیت هر کدام از اعمال ماست، حتی پیش پا
افتادهترین شان. هیچ عملی را نمیشود عوض کرد... غیر قابل برگشت بودن
تجربه انسانی چیزی ست که به زندگی و اعمال ما معنا و تشخص میبخشد».
میشود ادعا کرد که مضمون آینه (۱۹۷۵) نیز همین است. این فیلم جنجالی به
عنوان یک اتوبیوگرافی، خود تارکوفسکی را درسنین مختلف تا زمان حال نشان
میدهد، ولی بیش تر بر نوجوانی اش در پره دلکینو یعنی دوران وحشت استالینی
متمرکز است.
تارکوفسکی با ساخت استاکر (۱۹۷۹) باز به دنیای داستانهای علمی خیالی با
شالودهای از جامعهشناسی و روانشناسی روی آورد، که اقتباس آزادی از
رمانی از آرکادی و بورس استروگاتسکی متعلق به سال ۱۹۷۳ بود.
نخستین فیلمی که تارکوفسکی به کلی خارج از اتحاد شوروی ساخت نوستالگیا
(۱۹۸۳) بود. فیلمی که آن را در حوالی حمامهای آب گرم وینونی درتپههای
توسکانی فیلمبرداری کردند، دربارهٔ تبعید مردی روس است که به ایتالیا می
رود تا درباره زندگی یک آهنگساز روسی در سده هفدهم تحقیق کند.
فیلم آخرش ایثار(۱۹۸۶) در جزیرهٔ گوتلند به مدیریت سوون نیک ویست فیلبرداری شد.
ایثار به جشنواره کن
رفت و جایزهٔ ویژهٔ هیات ناقدان جشنواره را از آن خود کرد، اما تارکوفسکی
نتوانست در مراسم شرکت کند، پسرش به جای او جایزه را دریافت کرد، تارکوفسکی
به سرطان ریه گرفتارآمده بود.
از پایان تابستان ایثار به تدریج در سینماهای اروپا و آمریکا نمایش داده شد.
وفیلم شناسی ...
منبع : ویکی پدیا